We leven langer dan ooit, maar voelen ons niet veiliger. We maken minder traumatische gebeurtenissen mee, maar lijden aan meer trauma's. Er is minder om bang voor te zijn, en toch zijn we angstiger. Angst lijkt een steeds grotere invloed te krijgen in onze westerse samenleving. Waar waarden als moed, wilskracht en zelfcontrole minder worden verwacht of gewaardeerd, beperken slachtofferschap, veiligheid en risicomijding in toenemende mate onze handelingsruimte. Ongemerkt ruilen we individuele vrijheid, ontplooiingsruimte, weerbaarheid en autonomie in voor een symptomatische aanpak van fysieke en sociale onveiligheid.
Maar levert het beperken van het individuele recht om beperkte risico's te nemen wel een gelukkigere samenleving op? Is het vermijden van emotionele weerstand wel goed voor onze mentale gezondheid? En hebben we echt meer surveillance, cameratoezicht en controle nodig om een gezonde en veilige samenleving te creëren? Laten we, gedreven door angst, niet te vaak een hapje nemen uit onze eigen individuele verantwoordelijkheid en vrijheid om zo de interne strijd met onze emoties maar niet aan te hoeven gaan?
Deze vragen nodigen uit tot een kritische zelfreflectie op de rol van angst in onze samenleving. Er is een delicate balans tussen veiligheid en individuele vrijheid, tussen het beschermen van kwetsbare groepen en het behoud van democratische waarden. Het beperken van risico's kan nodig zijn, maar het mag niet leiden tot verstikking van persoonlijke groei, autonomie en mentale gezondheid.
Edwin Zasade is zelfstandig human performance specialist. Hij is auteur van het standaardwerk Over wilskracht.
