Het centrale archetype in het menselijk bewustzijn is de levensboom. In
talloze mythen, verhalen en legenden en in alle grote religies treffen we
het symbool van de levensboom aan. Talloos zijn ook de mythen over
de val van de mens in relatie tot de levensboom. Het meest bekend in
de christelijke wereld is het verhaal in Genesis 2 en 3, waarin sprake is
van ‘de levensboom’, symbool van goddelijke eenheid, en van ‘de boom
van kennis van goed en kwaad’, symbool van dualiteit. Genesis is een
inwijdingsverhaal van de hoogste orde en verbergt vele geheimenissen.
De levensboom is in ons lichaam, ‘de tuin in Eden’, geplant. Hij bevat
twee aspecten ineen: goed en kwaad.
Aan de hand van onder andere canonieke, apocriefe, gnostische,
alchemistische en kabbalistische teksten wordt het oerdrama van de val
en het probleem van goed en kwaad toegelicht. Onwetendheid en
begeerte houden tot de dag van vandaag het rad van geboorte, ziekte,
lijden, ouderdom en dood in beweging. Dit rad is een matrix waarin de
mens gevangen zit. Er is echter een korte, directe weg om voorgoed uit
dit alsmaar wentelend rad te ontsnappen en tot volkomen bevrijding en
onsterfelijkheid te komen. Aan de wortels van de levensboom bevindt
zich de levensbron. Deze bron bevat het geheim van de seksuele
energie die de levensboom in ons kan regenereren, in alchemistische
en esoterische geschriften verbonden met de ‘steen der wijzen’, ‘de
boom der filosofen’ en de ‘graal’. Dan kan het archetype van het kruis in
ons oprijzen in relatie tot de weg van bevrijding. Bij Jezus Christus
verwijzen het kruis en de kruisiging niet alleen naar de noodzakelijke
‘kruisiging’ van de vijf zintuigen en het sterven aan alles wat we niet zijn
(het ego), maar ook naar het geheim van het Lichtkruis, het Woord,
waardoor voor de sterfelijke mens ‘de deur’ geopend wordt om te
kunnen opgaan in de universele Geest, Bewustzijn, het eeuwige Licht.
Begintijd en eindtijd zijn dan opgelost in tijdloosheid.
Marcel Messing is antropoloog, filosoof en auteur.
